w`.yre iy n%yiam;s w;f¾ msgilaj< Ôjh
msgilaj< Ôùka lshQ muKska wmg isys jkafka wÛyre f,dalfha tk l=reñÜgka .ekh' ta l=vd l, mgkau wm weiQ .S;hla ksidh' kuq;a w`.yre iy n%yiam;s .%yhka w;r Ôjh ;sfnkjd hk mqj; weiQ muKska f,dalfha fndfyda fokl= oeäfia uú;hg m;ajkakg jQy' we;a;gu fuu .%yhka w;rueÈ m%foaYfha Ôùka isákjdo@ ta .ek f;dr;=re oek.;af;a flfiao@ fuh fï jk úg úoHd f,dalfha fndfyda fokl=f.a wjOdkh Èkd .;a mqj;la njg m;a jqfõh'
bula fldkla fkdfmfkk úYajfha ieÛjqkq foa fndfydah' tksid úoHd{fhda Èjd ? fkd;ld uy;afia fjfyfiñka úYajfha ie`.jqK ryia fidh;s' n%yiam;s iy w`.yre .%yhka w;r ;sfnk .%dyl j<,a, ms<sn|j úoHd{hkaf.a wjOdkh l<l isg fhduqjkakg jQy' fuu .%yl j<,a, w;s úYd, m%udKhla l=vd iy úYd, m%udKfha .%ylj,ska hqla;h'
l%s'j' 1801 ckjdß 01jeksod È .shqfimafmda mshdIs úiska fuu .%yl j<,af,a is¾ia kï jduk .%y f,dj fidhd .kakd ,§' fuh .%y f,djla f,i fndfyda fokl= is;=j;a fuh miq l,l jduk .%yfhl= nj wkdjrKh jkakg jQfõh' fï wdldrfhka 1807 jif¾ ud¾;= 29 Èk fjiagd kue;s jduk .%y f,djo jhsfmda,a T,ajka;a kue;a;d úiska fydhd.kakg jqfõh'
l%s'j' 1801 ckjdß 01jeksod È .shqfimafmda mshdIs úiska fuu .%yl j<,af,a is¾ia kï jduk .%y f,dj fidhd .kakd ,§' fuh .%y f,djla f,i fndfyda fokl= is;=j;a fuh miq l,l jduk .%yfhl= nj wkdjrKh jkakg jQfõh' fï wdldrfhka 1807 jif¾ ud¾;= 29 Èk fjiagd kue;s jduk .%y f,djo jhsfmda,a T,ajka;a kue;a;d úiska fydhd.kakg jqfõh'
fu;eka mg;a f,dj ;drld Ôj úoHd{hkaf.a wjOdkhg ,lajQ fuu jduk .%yhka fj; hdkdjka hEùug kdid wdh;kfha n,OdÍka wjOdkh fhduq lrkakg jQy' ta wkqj tlu hdkdjlska f,dj m%:u j;djg wNHjldY fufyhqï folla lsÍug ie,iqï ilia lrkakg jQy' fuu hdkdjg hd hq;=j ;snqfKa iq`M mgq ÿrla fkdj" ta mD:súfha isg lsf,daóg¾ ì,shk 5 lg wdikak ÿrlska msysá .%y jia;+ka ksÍlaIKh lsÍugh' ta wkqj óg jir 08 lg by;§ 2007 iema;eïn¾ udifha§ fvdaka kue;s hdkdj kdid wh;kfha úoHd{hkaf.a ueÈy;aùfuka kslau .sfha úYajfha Ôjh ms<sn| lreKq fiùu i|ydh'
kdid wdh;kfha úoHd{hkaf.a uyd ;dlaIK uysuho leá lr.;a fvdaka hdkdj jir 04 lg wdikak ld,hla md`MjQ wyial=i fonE lrf.k f.dia fjiagd kue;s jduk .%yhdf.a llaIhg we;=`M jQfha mD:súfha isá úoHd{hkaf.a T,ajrika yඬ ueoh' lsf,da óg¾ 525 l úIalïNfhka hq;a fjiagdf.a f;dr;=re /ila fuu hdkdj yryd úoHd{hka fydhd .kakg jQy' fuys we;s wdjdgo fuu.ska fidhd .;a w;r tys ;snqKq mdIdK ms<sn|jo fuys§ mÍlaIdjg ,la jQfõh' fvdaka udi 14 la fjiagdys llaIfha /£ isáñka úYd, f;dr;=re f.dkakla mD:súh fj; ,nd fokakg jQfõh'
ish m<uq fufyhqu ksud lrñka fvdaka kej;;a ish fojeks fufyhqu wrUkakg jqfõh' tkï w`.yre iy n%yiam;s w;r we;s .%yl j<,af,a ;sfnk ;j;a jduk .%yhl= jk isriaf.a f;dr;=re fiùfï fufyhquhs' ta ksid fjiagd .%yhdf.a llaIfhka 2012 iema;eïn¾ ui 05 jeks Èk kslafuk fvdaka kej;;a udi 30 lg wdikak ld,hla mD:súfha wNssudkh /f.k ls'ó'950 l úIalïNfhka hq;a weußldfõ fglaidia m%dka;h fuka úYd, jQ isria kï jduk .%yhd fj; mshdir lrkakg jQfõ ;j ;j;a úYajfha ie`.jqKq f;dr;=re ;u ujqìu fj; ,nd foñks' ^lsf,da óg¾ ì,shk 4'07 la fyj;a ie;mqï ì,shk 2'9 la ÿr f.jd isriaf.a llaIhg we;=`¿jQ fvdaka iqmqreÿ rdcldßh wrUkakg jQfõh' ta ieKska fvdaka PdhdrEm f.k tjkakg úh' ta ÿgq úoHd{fhda uy;a mqÿuhg m;ajkakg jQy' ta iqÿmdgg È,sfik t<shla tys Èiaùu ksidh' ta fuys Ôùka isák ksido@ tfia fkdue;skï fï woaNQ; t<sh l=ulao@ c,ho@ tfia ke;akï fjk l=ulaoehs lshd .egÆ /ilg Tjqka uqyqKq fokakg jqy'
fuu isria .%yhd ne¨ ne,aug .=ma; njlska hqla; nj fmfkkakg úh' fuu hdkdj ;j ;j;a isriaj <xjkakg jQy' ls'ó' 7200la ÿrlg <xjQ ieKska ish kùk leurd wdïmkak yd WmlrKj, msysfgka miq.sh uehs 04 jeks Èk kej;;a PdhdrEm f.k tjkakg úh' thska ÈiajQfha ;j;a úYauh Èkùuh' tkï tys b;d §ma;su;a t<s lsysmhla Èiajkakg úh'
^fuh msgilaj< Ôùkaf.ka kslafuk t<shlao@ kej;;a úoHd{fhda oeäfia úYauhg m;ajkakg jQy' fuh ,jK wdY%s; fohlao@ tfia fkdue;s kï whsia j,g;a jvd ñÿKq ;;a;ajhlao hkqfjka úúO u; Tjqka m< lrkakg jQy' ta wkqj bÈßfha§ fvdaka hdkdj cQks 06 jeksod jk úg Bg ls' ó' 4400 la jeks wdikak ÿrlg <Ûd lsÍug úoHd{fhda lghq;= lrñka isákafkah' ta ksid ;j ;j;a <xj fmfkk cdhdrEm ,nd f.k fuh msgilaj< Ôjh ksid we;s fjkaklao ne,Sug ú|Hd{fhda uy;a wdYdfjka n,d isá;s'
iajdëk ;drld Ôj úoHd .fõIl ffjoH m¾fhaIKd.dr ;dlaIKsl úoHd{ lS¾;s úl%ur;akhka fï ;;a;ajh ms<sn| fufia woyia olajkakg jQfõh'
fuu ld¾hh úYajfha fhdaO msïula' ie;emqï ì,shk 2'9 la ÿrg hjkak ;rï ;dlaIKhla ;sfnkjd' fï i|yd fvd,¾ ñ,shk 373 la úhoï lsÍug fjkalr ;snqK;a fï jk úg fuu jHdmD;sh i|yd fvd,¾ ñ,shk 446 la jeh lr ;sfnkjd' fuu jif¾ foieïn¾ jk úg fuu fvdaka hdkdj isria .%yhdg lsf,da óg¾ 260lg by<ska /|ùug lghq;= lsÍug kshñ;hs' cd;Hka;r wNHjldY uOHia:dkfha isg wm mD:súfha ,nd .kakd cdhdrEmj,g jvd wdikak ÿrl ;uhs" fuu hdkdj túg ;snkafka' tu.ska b;d fyd| PdhdrEm oekg jvd ish .=Khlska meyeÈ,s cdhdrEm túg ,nd .ekSug yels fjkjd' tu.ska tu woaNQ; t<s ms<sn| .egÆj ksrdlrKh lr .eksug yelshdj ,efnkjd' 2016 ckjdß j,ska miafi fuu fufyhqu wjika fjkjd'
we;a;gu fuh úYsIag fufyhqula' msgilaj< Ôjh ms<sn| fiùu i|yd f,dj n,j;a rgj, ueÈy;aùfuka úYd, uqo,a lkaordjla úhoï lr fujeks jHdmD;Ska /ila isÿ lrkjd' kdid wdh;kh u.ska 2022 jk úg n%yiam;s .%yhdf.a ;sfnk hqfrdamd pkao%hdf.a whsia ;Ügq hg ;sfnkjd hEhs úYajdi lrk uqyqfoa Ôjh we;ehs is;d mÍlaId lsÍug ta i|yd tu ia:dkhg iíueÍkhla hEùug weußldj fï jk úg fvd,¾ ì,shk 18'52 fjka lr ;sfnkjd' fï wdldrfhka úYajfha Ôjfha idlaIs fydhd .ekSu i|yd f,dalfha n,j;a rgj,a úYd, f,i uqo,a úhoï lrñka isákjd'
kuq;a tjeks uqo,la fujka ld¾hhla i|yd ,xldj jeks rgj,a i|yd fhdojkak ,efnkafka keye' kuq;a fï wdldrfhka ,xldjg úYajh .fõIKh lsÍu wmg isyskhla jkakg mq`Mjka' kuq;a fmdf<dkakrefõ wr,.xú, m%foaYfha§ uypd¾h pkao%d úl%uisxyhka úiska fidhd .kq ,enQ úYajh mqrd Ôjh me;sr ;sfnk nj;a ta i|yd wr,.xú, W,aldmd; j,ska f,djgu Tmamq lr fmkaùug uydpd¾h úl%uisxyhkag yelsúsu nj;a th ieneúkau ,dxlslhka jYfhka wmgo wNsudkhla'
ma¨fgdaj,g hEjQ ksõ fyfrhsika hdkdj ;u .ukdka;hg heug u;af;ka fvdaka ish ld¾hh ksud lrk neúka jduk .%yhka ms<sn| f;dr;=re wkdjrKh lr.;a m%:u hdkdj f,i fuu fvdaka hdkdj tu f.!rjh ish ku bÈßfhka igyka lr.kafkah' fuu.ska wfma fi!r.%y uKav,fha b;sydih ms<sn|jo .%yl j<,af,a f;dr;=reo j;auk úÿ f,dj l<Ud we;s is¾iays wNsryia t<s ms<sn|j f;dr;=reo b;d kqÿf¾u wkdjrKh lr .ekSug yelshdj ,efnkq we;'
0 comments:
Post a Comment